Bedîüzzamân Saîd Nursî
Bedîüzzamân Hazretlerini bir haftaya sığdırmak mümkün müdür? Elbette değildir. Çünkü O asırların adamıdır. Asr-ı saadetin izdüşümlerini asrımıza taşıyan ve yaşayan bir müceddid, müçtehid ve mütefekkirdir. Onun içindir ki Bedîüzzamân’ı bir hafta ile anlamak ve kutlamak elbette yeterli değildir.
Ancak böyle haftalar en azından Bedîüzzamân’ın, özellikle davasının ve Risâle-i Nûrların gündeme gelmesi ve tahşidat yapılması açısından önem arzetmektedir. Belki de bu zaman diliminde yapılan faaliyetler ve gayretler inşaâllah fiili duaya dâhil olur. Bu dualar Risâle-i Nûrların insanlığın gündemine gelmesi ve insanların ihtiyacına cevap vermesi için kuvveden fiile çıkan samimi gayretlerin neticesine hizmet edecektir.
Bedîüzzamân, zamana ayak uydurmayan, ancak yaşadığı zamanın ezberini bozan bir âlimdir. Kastamonu Lahikası’nda ifade ettiği şu manalar ne kadar önemli ve dikkate değerdir.” Risâle-i Nûr, yalnız bir cüz’î tahribatı, bir küçük haneyi tamir etmiyor; belki küllî bir tahribatı ve İslâmiyeti içine alan dağlar büyüklüğünde taşları bulunan bir muhit kaleyi tamir ediyor. Ve yalnız hususî bir kalbi ve has bir vicdanı ıslaha çalışmıyor; belki bin seneden beri tedarik ve teraküm edilen müfsit âletlerle dehşetli rahnelenen kalb-i umumî ve efkâr-ı âmmeyi ve umumun, bâhusus avâm-ı mü’minînin istinadgâhları olan İslâmî esaslar ve cereyanlar ve şeâirler kırılmasıyla, bozulmaya yüz tutan vicdan-ı umumîyi Kur’ân’ın i’câzıyla o geniş yaralarını, Kur’ân’ın ve imanın ilâçlarıyla tedavi etmeye çalışıyor.( Kastamonıu Lâhikası,2006,s:55,Y.A.N.)”
Bedîüzzamân Hazretlerinin bu yıl 50.ölüm yıldönümüdür. Bu nedenle de 21-31 Mart tarihleri arası Bediüzzaman Haftası olarak kutlanmakta ve ülkemizin birçok il ve ilçelerinde konferanslar, paneller ve programlar yapılarak “Bedîüzzamân Said Nursi ” anılmakta fikirleri, davası ve hayatı anlatılmaktadır. Çünkü 23 Mart 1960 tarihinde Bedîüzzamân Urfa’da vefat etmiştir. Geride ise altı bin sayfayı bulan Risâle-i Nûr Külliyatını hayatının en büyük meyvesi olarak bırakmıştır.
Bedîüzzamân yaşadığı dönemde ve vefatından sonra şahsı ve davası ile kendisinden devamlı söz ettirmiş bir mütefekkirdir. Onu anlamanın yolu ise eserlerinden geçmektedir. Çünkü büyük insanlar eserleri ile tanınmış ve davalarını eserleri ile anlatmışlardır.
Bedîüzzamân verilmiş bir ünvan değil kazanılmış bir ünvandır. Yaşadığı zamanda kendisine “İcmâ-i Ümmet”olarak asrın ulamasınca hak ettiği “Bedîüzzamân “ünvanı verilmiştir. O’da bu ünvanı muvakkaten kullanmış sonra da eserlerine iâde etmiştir.
Bu haftanın Bedîüzzamân Haftası olarak idrâk edilmesi nedeniyle bizler de O’nun hayatından kısa kesitlerle yazımıza devam edelim.Bedîüzzamân, 1878 yılında Bitlis’in Hizan Kazasının İsparit Nahiyesi’nin Nurs Köyü’nde doğdu. Küçük yaşta başladığı tahsilini; 14 yaşında ders ve fetvâ verecek derecede tamamlar. Hocalarının, “İlmi kisveye gir!” teklifini, “Ben daha çocuğum, nasıl hocalılık elbisesini giyinebilirim?” diye kabul etmez.
Bedîüzzamân’ın resmi tahsili üç aydır. Peygamberimizi (asm) rüyasında görür, elini öperek ilim talebinde bulunur: “Ümmetimden suâl sormamak şartıyla sana ilm-i Kur’an verilecektir, buyurulur.(Tarihçe-i Hayat)”
Bedîüzzamân, keskin zekâsı, derin ilmi, muhteşem hâfızası ile dikkat çekmiş; devrin âlimlerince kendisine “zamanın güzeli, çağın eşsizi” anlamına gelen “Bediüzzaman” ünvanı verilmesine sebep olmuştur.
Tarihçe-i Hayat’ın bir Haşiyesinde geçen şu olay da O’nun hayatını anlatan önemli bir hadisedir. “Saîd Nursî, altmış beş sene evvel Van’da Vali Tahir Paşanın yanında iken okuduğu bir gazetede, İngiliz Müstemlekât Nazırının İngiliz Meclis-i Meb’usanında elinde Kur’ân’ı göstererek, “Bu Kur’ân Müslümanların elinde kaldıkça biz onlara hakikî hâkim olamayız. Ya Kur’ân’ı ortadan kaldırmalıyız, veya onları Kur’ân’dan soğutmalıyız” sözü üzerine, ruhunda bir feveran ve nihayetsiz bir gayret uyanır. Kur’ân’ın bir mucize olduğunu ispat ederek her tarafa neşretmek ve kâfirleri tam susturmak ister, buna kat’î karar verir. Van’da bulunduğu on beş sene müddet içerisinde hıfzına aldığı seksenden ziyade kitabı ezbere devrettiği gibi, âlem-i İslâmın hal-i hazırda durumu hakkında da gerekli her türlü malûmatı elde eder.( Tarihçe-i Hayat)”
Bedîüzzamân, İstanbul Fatih’te kaldığı Şekerci Han’ın kapısına, “Her suâle cevap verilir, her müşkül halledilir, fakat suâl sorulmaz!” diye ilân asarak ilim dünyasının dikkatini çeker ve hayatı boyunca da kimseye soru sormaz.
23 Temmuz 1908’de II. Meşrutiyetin ilânının üçüncü günü İstanbul’da, daha sonra Selânik Hürriyet Meydanı’nda binlerce kişiye hitâp ile hürriyet-i şer’iyyenin terakki ve mutluluğumuzu netice vereceğini beyan eder.
Birinci Dünya savaşında vatan müdafaası için harp meydanlarında, gönüllü alay komutanlığı yapar. Kafkas cephesinde, Milis Alayı komutanı olarak, cepheden cepheye koşar. Bu savaşta Ruslara esir düşer. Arap ediplerinin bile anlamakta zorlandıkları Arapça İşarât’ül İ’câz tefsirini bu savaşta telif eder.
Bediüzzaman ilmin ve imânın izzetini koruyarak, esir kampını ziyaret eden Rus orduları komutanı Nikola Nikolaviç’in huzurunda ayağa kalkmaz! O’nun idam kararına beş para kıymet vermez ve gösterdiği şecaati ile Allah’ın izniyle idamdan kurtulur. Kostroma vilâyetine bağlı Kologriv’de 6 ay kadar, Kostroma merkezde 1 sene kadar, toplam 18 ay süren bir esaret hayatından sonra kılavuzsuz, rehbersiz, Rusya’dan harika bir tarzda geçerek ülkesine döner.(18 aylık süre Kostroma ve Kologriv’de geçen süredir. Yoka toplam esareti 2 yıl 3 ay kadardır.)
İstiklal savaşında İngilizlere karşı şiddetle mukabele eder. Hutuvat-ı Sitte eseri İngilizlere karşı neşredilmiş ve onların bütün planlarını bozmuştur. Şeyhü’ l-İslâmın Kuvay-ı Milliye aleyhinde verdiği fetvanın baskı altında alındığından geçersiz olduğunu söyleyerek ve mukabili bir fetva vermiştir.
Başta imân olmak üzere, İslâmî ve insânî her meseleyi tecdid etmiş, yenilemiş, modern ilimleri Kur’ân ilimleriyle tecdit etmiş ve Risâle-i Nûrlarda tefsir etmiştir. Bütün insanlığın, İslâmiyetin, âilenin ve toplumların tüm meselelerini halletmiş, problemlerine Kur’ânî ve Sünnetî çözümler getirmiş, çareler üretmiştir. Bu gün milyonlarca insan O’nun eserleri ile imanını ve ahiretini kurtarmaktadır.
Ekmeksiz yaşarım, hürriyetsiz yaşayamam diyen Bedîüzzamân, savaş meydanları, hapis, zindan, sürgün mahkemelerle geçirdiği bir asra yakın ömrünü, ilim, imân yolunda harcamış; dinsizlik, şirk ve ırkçılıkla şiddetle mücadele etmiştir.
Bedîüzzamân, müşfik ve mütevazî bir iman fedaisidir. Kendisine işkence edenlere bile beddua dahi etmemiştir. Ancak, asla dâvâsından taviz vermemiştir. En cebbar ve zalim kumandanların yüzlerine hakikati, doğruları haykırmıştır: İdamdan, hapisten korkmamıştır.
Bedîüzzamân milyonların selâmeti nâmına, dünyasını da hayatını de fedâ etmiş; o zindan ve sürgünlerde sürünmüş; ama ehl-i imâna gül-gülistan bir hayat sağlamıştır.
Bedîüzzamân 23 Mart 1960’ta Urfa’da vefat etmiştir. Allah ona ve diğer bütün alim, mütefekkir, müçtehid, ve müceddidlere rahmet eylesin. Amin…
Bâkî ÇİMİÇ
Teşekkürler,İstifade ettik.