On Beşinci Lem’a ve Onuncu Şua: Fihrist Risâlesi
Zaman zaman Risâle-i Nur Külliyatı’ndan olan Fihrist Risâlesi’nden bahsediyor ve alıntılar yapıyoruz. Bu risale hakkında epey geri bildirim almış bulunuyorum. Sorulan suallerin ekserisi bu risalenin mahiyeti, sıhhati ve münteşir olup olmayışı ile ilgili oluyor. Az da olsa Fihrist Risâlesi’nin mahiyeti ve ehemmiyeti bilinmediği için itirazlar da oluyor. Bizler de yaptığımız inceleme ve araştırmalar çerçevesinde izahatlar yapıyoruz. Bu risalenin müstakil olarak basımın yapılmış olduğu, hatta Osmanlıca nüshalarının dahi var olduğunu beyan ediyoruz. Hakikat-i hâlde ise Fihrist Risâlesi’nin ekser yayınevlerince neşredilmemiş olması ve serbest piyasada tevafuk edilememesi nedeniyle olacak ki Fihrist Risâlesi hakkında çok fazla malumat olmadığını müşahede etmiş durumdayız. Bizler de Risâle-i Nur eksenli olarak Fihrist Risâlesi’nin araştırdık. Birkaç yazıda sizlerle paylaşacağız inşâallah.
Fihrist Risâlesi, Risâle-i Nur Külliyatı’nın içinde yer alan önemli bir risâledir. Risâle-i Nur şakirtlerinin taksimü’l-a’mal tarzında mütesânit heyeti tarafından tanzim edilmiş olup Bediüzzaman Hazretleri’ne tevdi edilmiştir. Bediüzzaman Hazretleri de “Aziz kardeşlerim! Fihrist bakiyesinin telifi size havale edilmişti, taksimü’l-a’mal tarzında yapsanız iyi olur.”[1] diyerek talebelerinin bu vazifeyi deruhte etmelerini istemiştir. Yapılan Fihrist Risâlesi çalışması sonrasında ise şu ifadelerle talebelerini takdir etmiştir. “Aziz, Kıymettar, Sadık ve Sebatkâr Kardeşlerim! Fihriste’yi taksimü’l-a’mal tarzında mütesanit heyetinizin şahs-ı manevîsine tevdiiniz çok güzeldir.”[2] Onuncu Şua namında yazdığınız Fihristenin ikinci kısmı, bana şöyle kuvvetli bir ümit verdi ki…[3] ifadeleri ile de talebelerinin ileride yapacağı vazifelerdeki ümidini belirtmiştir.
Fihrist Risâlesinin birinci cildi “On Beşinci Lem’a”dır. İkinci cildi ise “Onuncu Şua”dır. Risâle-i Nur Külliyatı’nın “On Beşinci Lem’a” ve “Onuncu Şua” kısımlarında şu ifadeler yer alır:
On Beşinci Lem’a; Risâle-i Nur Külliyatının Sözler, Mektubat ve on dördüncü lem’aya kadar olan kısmının fihristesidir. Her kısmın fihristesi, yani, Sözler kısmının fihristesi Sözler mecmuasında bulunduğundan, Mektubat ve Lem’alar’ın da kendilerine ait fihristeleri o mecmuaların ahirlerine ilhak edildiğinden burada yazılmadı.[4]
On Beşinci Lem’a Olan On Beşinci Risâle Fihris Risâlesinin 1.Cildi olup bu ciltte On Beşinci Lem’anın fihristesinde şu açıklamalar yer almaktadır: Fihriste namında, umum Risâle-i Nur’un eczalarının mevzularını gösteren bir fihristesidir. İcmalen her Risâlenin mevzuuna ve kısmen gayelerine işaret eder dört kısımdan ibarettir.
Birinci kısım: Otuz iki adet Sözler’e aittir. Bu kısım sair Risâleler gibi bidayette muhtasar olmuştur. Sözler’e lâyık tafsilatlı bir fihriste olamadı. Daha değiştirmeye de münasebet tutmuyor. Yalnız bu kadar var ki; Sözler’deki kıymet ve ehemmiyet, kesret-i intişar ile ekserce anlaşıldığı için icmalen bize yazdırıldı “Elhayrufimahtarahullah”deyip o muhtasar fihristeyi öylece bıraktık. İnşâallah, bir vakit kardaşlarımızdan birisi, o birinci kısma bir haşiye olarak Sözler’e mufassal bir fihriste yazacaktır.
Bu fihristenin dört kısmı da gayet ehemmiyetlidir. Hatta diyebilirim en mühim bir Risâledir. Onun Risâle-i Nur eczalarının mahiyeti bilindiği gibi Risâle-i Nur’un yüz cüz’ü, Kur’ân-ı Hakimin nasıl bir tefsiri olduğunu gösteriyor. Ve yüzer âyat-ı Kur’âniyenin yüzer hakaik-i kudsiyesini nazara vaz’edip Risâle-i Nur’un herbir cüz’ünü bir âyetle bağlayıp Kur’ân’dan tereşşuh ettiklerini ve Kur’ân’dan gelip Kur’ân âyetlerini tefsir ettiğini gösterir.
Bâhusus, üçüncü kısmındaki Rumuzat-ı Semaniyeye dair bahislerde daha güzel olmuş. Fakat bazen mühim bir Risâle kısa kesilmiş. Sonra anlıyoruz ki; hakkını noksan bırakmışız. Bazen de fihristenin ihtisarından çıkıp tafsilatlı olmuş. Bundan anladık ki, kast ve ihtiyarımızla tanzim edemiyoruz. Zülf-ü perişan gibi zahiri intizamsızlık altında, şirin, mânidar bir intizam bulunduğunu hissederek gelişigüzel bıraktık. [5]
On Beşici Lem’a olan Fihrist Risâlesi’nin birinci cildinin sonunda Üstâd Hazretleri tarafından “Bundan sonraki fihriste “Onuncu Şua” nâmını alan kısımdır. Risâle-i Nur’un has şâkirdleri te’lif etmişlerdir.”[6] Notu eklenmiştir. Bir sonraki yazımızda inşâallah Fihrist Risâlesi’nin ikinci cildi olan “Onuncu Şua” açıklamalarıyla devam edelim.
Devamı haftaya…
Abdülbâkî ÇİMİÇ
https://www.feyzinur.com
[1] Kastamonu Lahikası,2013,s.34
[2] Kastamonu Lahikası,2013,s.35
[3] Barla Lahikası,2013,s.588
[4] Lem’alar,2013,s.266
[5] Fihrist Risalesi, 1.Cild, On Beşinci lem’a
[6] Fihrist Risalesi, 1.Cildin sonu [15.Lema]